با گذشت زمان این بازار تا دوره صفوی رشد می‌کند و در این دوره با انتخاب قزوین به پایتختی ایران و پس از آن با ساخت بناهای مهم در دوره قاجار به ویژه سرای سعدالسلطنه در همجواری بازار به دلیل قرار گرفتن شهر قزوین در محور ارتباطی تهران به غرب و شمال ایران ارزش فوق‌العاده‌ای به‌آن داده می‌شود. بازاری که امروز در آن فقط مسائل اقتصادی را نمی‌بینیم، بلکه فرهنگ و هویت دیار مینودری به سرنوشت این بازار گره خورده است. قدمت این بازار موجب شده است مانند بازار تبریز که چندی پیش در آتش سوخت، با آسیب‌های متعدد در حوزه ایمن‌سازی دست‌وپنجه نرم کند. ایمن‌سازی در بافت‌ها و مناطق تاریخی مانند بازار قزوین به حدی است که رئیس‌جمهوری هم چندی پیش طی دستوری، شهرداری‌ها را به همکاری با سازمان میراث فرهنگی برای ایمن‌سازی بافت‌های فرسوده ملزم کرد، البته تاکنون ایمن‌سازی بازار دیرینه و سنتی قزوین آن‌طور که باید و شاید اتفاق نیفتاده است.
- نبود مدیریت متمرکز
یکی از مالکان مغازه‌های بازار نبود مدیریت متمرکز را مهم‌ترین مشکلات بازار سنتی قزوین دانست و به همشهری گفت: با توجه به توان محدود دولت و شهرداری در اداره و رفع مشکلات بازارها ضرورت دارد هرچه زودتر در بازار قزوین هیات‌امنایی تشکیل شود که به معضل ایمن نبودن بازار رسیدگی و سایر مشکلات را نیز حل‌وفصل کند. مجید حیدری ادامه داد: با وجود این‌که همه جای شهر قزوین چندین سال است گاز دارند، ولی بازار هنوز باید با نفت و کپسول گاز سوخت‌رسانی شود. از طرفی شیرهای آتش‌نشانی در بازار به صورت منظم پخش نشده‌اند و شیرها را در یک راسته گذاشته‌اند که نمی‌توان آن را به راسته‌های دیگر برد.
- نبود نگهبان و دوربین
یک بازاری قزوینی در گفت‌وگو با همشهری، با اشاره به حریقی که چند هفته پیش در بازار شهر رخ داد، بیان کرد: خوشبختانه با وجود این‌که حادثه یادشده نصف شب روی داده بود، اما همسایه‌ها متوجه شده بودند و با آتش‌نشانی تماس گرفته بودند. خوشبختانه ماموران آتش‌نشانی به سرعت آمدند و آتش را خاموش کردند وگرنه کل بازار سوخته بود.
سیدمحمود مرتضوی تردد افراد متفرقه را در ساعات نیمه‌شب در بازار قزوین از علل ایجاد خطر و حریق در این مکان تاریخی و فرهنگی برشمرد و افزود: در حالی که در همه بازارچه‌های دنیا کسی حق ندارد ساعت ۱۰ به بعد وارد مجموعه شود، اما متاسفانه به علت نبود دوربین مداربسته و نگهبان، ترددهای بعد از این ساعت در بازار سنتی زیاد است. وی با یادآوری این‌که سقف بازار سنتی قزوین از تیرهای چوبی تشکیل شده است، ادامه داد: همچنین سقف بسیاری از حجره‌ها و دکان‌ها از چوب و نئوپان است که در صورت سرایت آتش خیلی فوری می‌سوزد. به همین دلیل حاضریم هر مبلغی که نهادهای متولی ایمنی می‌گویند هزینه کنیم تا کاستی‌های ایمنی بازار برطرف شود.
- تبدیل خانه‌ها به انباری
از سوی دیگر معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین تبدیل واحدهای مسکونی به تجاری را از معضلات مهم مدیریت بازار سنتی قزوین دانست و گفت: متاسفانه امروز در مجاورت مجموعه بافت تاریخی بازار سنتی فضاهایی که کاربری مسکونی دارند بهانباری و فضای دپو محصولات و اجناس قابل فروش در بازار تبدیل می‌شوند. با توجه به انبار شدن برخی کالاهای قابل اشتعال در آنها، امنیت بازار و ساکنان آن مورد تهدید قرار می‌گیرد. مطابق رصدی که کرده‌ایم، اکنون عمده خانه‌ها و کاربری‌های مسکونی که مجاور بازار هستند توسط مالک بهمغازه‌دار اجاره داده شده و این خانه‌های عمدتاً قدیمی به فضای انباری برای اجناس مغازه تبدیل شده است.
امیر ارجمند با یادآوری این‌که هیچ تغییر کاربری‌ای به صورت قانونی و مجوزدار اتفاق نیفتاده است در مورد فعالیت‌های مرمتی نهاد متبوع خود در بازار سنتی توضیح داد: از محل اعتبارات استانی و ملی هر سال بخش زیادی را برای مرمت و نگهداری بازار سنتی قزوین هزینه می‌کنیم و متناسب با اعتباری که به ما تخصیص می‌دهند، کار مرمت راسته‌های اصلی بازار را هر سال انجام می‌دهیم.
- سیم‌کشی‌های غیراستاندارد
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین هم با اشاره به سرکشی‌های بسیاری که در چارچوب ایمن‌سازی از بازار سنتی صورت گرفته است، گفت: ضروری است فضاهای انباری کنار بازار با توجه به خطر بالقوه‌ای که برای بازاریان دارند به خارج از شهر انتقال داده شوند تا در صورت حریق این انبارها شاهد نابودی این بنای تاریخی نباشیم. قدرت‌الله مهدیخانی با ذکر این‌که بسیاری از تاسیسات بازار از جمله سیم‌کشی‌ها استاندارد نیستند، تصریح کرد: اگر بحث ایمن کردن تاسیسات الکتریکی و برقی در داخل واحدهای تجاری مطرح باشد، مالک باید خودش این کار را انجام دهد اما چنانچه این امر باید در راسته‌ها و فضای عمومی بازار اتفاق بیفتد، برعهده اداره برق و سایر دستگاه‌های متولی است.
وی با تأکید بر ناممکن بودن ساخت ایستگاه مبارزه با حریق در مجموعه بازار سنتی افزود: از این رو قصد داریم مخزن‌های پمپاژ با فشار آب را در مجاورت بازار نصب کنیم تا در هنگام آتش‌سوزی‌های احتمالی بتوانیم در اسرع وقت آب را با فشار بالا به شیرهای هیدرات درون بازار منتقل کنیم.
با توجه به این‌که آتش‌سوزی بازار تاریخی تبریز و میدان حسن‌آباد تهران زنگ خطر را برای سایر بازارچه‌ها و بازارهای سنتی کشور به ویژه بازار قزوین به صدا درآورده، ضروری است که هرچه سریع‌تر سازمان‌های مسئول نسبت به مشارکت و هم‌افزایی با بازاریان برای ایمن‌سازی و به‌روز کردن امکانات و تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی در این مجموعه تاریخی اقدام کنند تا در صورت وقوع حوادثی مانند آتش‌سوزی کمترین خسارت ممکن به این مکان ارزشمند وارد شود.
- مشکل بیمه نکردن مغازه‌های بازار
یکی از مغازه‌داران بازار سنتی قزوین به مشکل بیمه نشدن واحدهای تجاری و صنفی توسط شرکت‌های بیمه اشاره کرد و گفت: از آنجایی که عوامل خطرآفرین در بازار سنتی قزوین زیاد است، متاسفانه شرکت‌های بیمه با این توجیه که بیمه کردن واحدهای صنفی ریسک مالی بالایی دارد یا از این کار سرباز می‌زنند یا با ۲ تا ۳ برابر نرخ معمول این کار را انجام می‌دهند.
حسن تبریزی‌فر به بخشی از بازار قزوین که کاروانسرای حاج سرود نام دارد، اشاره کرد و افزود: از آنجایی که این کاروانسرا مشکل تعدد وراث دارد، در بزرگ این کاروانسرا کنده شد. بر اثر اختلافات بین وارثان جلو دروازه بزرگ آن را بستند و یک در کوچک برای آن گذاشتند. متاسفانه چون در اصلی این سرا بسته است، در آنجا آشغال می‌ریزند و معتادان در روزهای سرد سال آنجا می‌روند و آتش روشن می‌کنند که بعضی وقت‌ها به آتش‌سوزی منجر می‌شود. وی با بیان این‌که در چنین وضعیتی امنیت اقتصادی و مالی نداریم تصریح کرد: متاسفانه تمام دیوارهای کاروانسرای حاج سرود کم‌ارتفاع است. علاوه بر این، برخی دیوارها هم خراب شده است و سارقان و معتادان به راحتی می‌توانند از آنها بالا بروند و برای بازاریان مشکلاتی مانند سرقت و حریق به وجود آورند.
نظر شما